Köprü, kron, kaplama olarak da bilinen sabit protezler, ağızda diş eksikliği, diş harâbiyetine uygulanan ve destek dişlerin şekillendirilmesi ile diş protez laboratuvarlarında hazırlanıp ağızdaki mevcut dişlere yapıştırılan protezlerin yapıldığı kliniktir.
Bağ-kur, SSK ve Emekli Sandığına Bağlı hastalar, 4 yılda bir kron yaptırma hakkına sahiptir.
KATILIM PAYI
SGK Sağlık Uygulama Tebliği Sıra No: 6 ve Tebliğ Eki 7'de belirtilen diş protez ve kron ücret bedelleri esas alınarak;
1. SGK emeklileri (Emekli Sandığı, SSK, Bağ-kur emekli ve yakınları) ve Yeşilkartlı hastalar kron bedelinin %10'unu
2. SGK çalışanları (SSK, Bağ-kur çalışan ve yakınları, Yeşilkart) ve Resmi Kurum mensupları kron bedelinin %20'sini katılım payı olarak hastane veznesine öderler.
SABİT PROTEZ TEDAVİSİ (KRON-KÖPRÜ)
Sabit protezler hasta tarafından takılıp çıkarılamayan protezlerdir.
Kron nedir? : kırık veya aşırı çürük nedeniyle madde kaybına uğrayan dişleri restore ederek dişin hem korunmasını hem de normal diş formuna getirilmesi için, dişin üzerinin doku ile uyumlu bir malzeme ile kaplanması yöntemidir.
Çeşitleri :
- Full (tam) metal kron
- Metal destekli porselen veya akrilik kron
- Full (tam) porselen veya akrilik (jaket) kron
Kronlar, dişin üzerine doku koruyucu bir yapıştırıcı malzeme ile yapıştırılarak sabit kalmaları sağlanır.
Köprü nedir? : ağızda bir veya birden fazla diş eksikliği varsa ve bu eksik diş veya dişlerin 2 tarafında da sağlıklı dişler mevcut ise, bu 2 taraftaki sağlıklı dişlerden destek alınarak (onlara sabit olarak tutturularak) eksik dişlerin tamamlanması yöntemidir.
Köprü proteze neden ihtiyaç duyulur? : Ağızda 28 veya 32 tane dişimiz varken bir veya birkaç dişin eksilmesi ile neden köprü protezi yapılsın ki diğer dişler pek ala idare eder diye düşünülebilir. Bu ise yanlış bir düşüncedir. Şöyle ki; ağzımızda alt ve üst çene dişleri, birinin girintisine diğerinin çıktısı gelecek ve doğru çiğneme işlemi yapacak bir düzende sıralanmıştır. Bu dizim aynı zamanda çenemizde yan yana duran dişlerimizde birbirilerine belli noktada değerek destekleyip hep aynı yerlerinde kalmalarını sağlamaktadırlar. Eğer ağzımızdaki diş diziminde bir veya birkaç diş eksilir ise dişlerde meziyalizasyon dediğimiz bir hareket gelişir ve çekilen dişlerin boşluğuna doğru yandaki dişler kaymaya başlar. Alt ve üst çene dişlerinde uzamalar ve sarkmalar olur.
İşte bu hareketlerin olmaması için eksik dişlerin kron-köprü protezi ile tamamlanması gerekir. Eğer yapılmaz ise; Ağızdaki kapanış bozulacağı için çiğneme fonksiyonu bozulur. Eksik, ön bölgede ise görüntü bozulur. Konuşurken sesimizin tonu değişir. Tükürük sıçratabiliriz. Kapanışı değişen dişler, aşınır. Buna bağlı olarak eklemlerde ses ve ağrı oluşur. Ayrıca dişler boşluğa doğru kaydıkça yan yana temasları kaybolur birbirilerini destekleyemezler. Destek kaybolunca dişlerin aralarında boşluklar oluşur.
Bu boşluklarda gıda birikimi çoğalarak çürükler hızlanır
Bütün bu kaymalar ve eğilmeler sonucu hem dişte hem de diş etinde istenmeyen gerilimler sonucu diş eti ve destek kemik dokularda da tahribatlar oluşur.
Yapılan kron ve köprü protezleri nasıl korunmalıdır? : Esas olan ağzımızdaki ana dişlerin korunması olmakla beraber, bu köprü protezlerde esas dişimiz gibidir. Onun için ağız bakımı ve fırçalama ve diş ipleri ile ana dişlerimiz gibi bu protezlerinde temizliğini sağlamalıyız. Temizlik doğru yapılmazsa dişler ve diş etleri zarar görür. Diş veya dişi tutan kemik herhangi bir şekilde zarar görürse kron köprü protezi de desteğini
kaybedip zarar görür.
Özellikle köprünün etrafını, alt boşluk kısmını ve doğal dişi ile bağlantı alanlarını daha özenle temizlemek gerekir. Fırçalar ve diş ipi bu alanlara ulaşmamıza yardımcı olur.
Kron-köprü protezlerinin planlanması ve türleri itibariyle yapılması aşamasında diş hekimi faktörü, yapılan köprünün ömrünü belirleyen en önemli faktördür.
PROTEZ KULLANACAK HASTALARIN DİKKAT EDECEĞİ HUSUSLAR
Hareketli veya sabit protezler ilk takıldığında yabancılık çekilmesi normaldir. Bir süre sonra protez dokulara uyum sağlayacaktır. Bu sebeple sabırlı olunarak, hekimin önerilerine uymak, ağız içi ve protez temizliğine dikkat etmek en önemlisi de protezi kullanabileceğine inanmak gerekir.
- Daha önce protez kullanıyor olunsa bile, yeni protez ağza yabancı ve büyümüş gibi gelebilir.
- Alt protez, üst çeneye göre fazla hareketlenebilir. Çünkü alt çene de dil vardır.
- Konuşma bozuklukları zaman içinde giderilebilir.
- Normal yemek yemek için, belli bir süreye ihtiyaç vardır. Yemek yumuşak gıda ve küçük parçalarla daha kolay olacaktır.
- Her yeni protez vuruk yapabilir. Vurukların düzeltilmesi için hekime başvurulmalıdır.
- Vuruk ve ağrı yapan nokta ve bölgelerin yerlerini doğrulukla belirleyebilmek için bize gelmeden önce protezinizi en az 8 saat süre ile takmanız gerekmektedir.
- Hareketli protezler günde en az 2 kez diş fırçası ile temizlenmelidir.
- Hareketli protezler, destekleyen dokuların dinlenmeleri için günde en az 8 saat ağızdan çıkarılmalıdır.
- Protezler geceleri çıkartılarak su dolu bir kapta saklanıp, sabah yine takılmalıdır.
- Protez ve ağzın temizliğine ileri derecede özen gösterilmelidir.